Huyệt Nghinh Hương là gì? Cách xác định và bấm huyệt trị bệnh
Huyệt Nghinh Hương là một trong những huyệt đạo được dùng nhiều trong y học cổ truyền. Nhờ vị trí dễ xác định, nằm ngay trên mũi nên huyệt đạo này thường được ứng dụng để điều trị các bệnh như viêm xoang, viêm mũi dị ứng,….Dưới đây là cách xác định và bấm huyệt Nghinh Hương trị bệnh.
Huyệt Nghinh Hương là gì? Cách xác định
Huyệt Nghi Hương hay còn được gọi là huyệt Nghênh Hương, Xung Dương. Đây là huyệt vị thứ 20 của Kinh Đại Trường và Kinh Vị, thuộc một trong 600 huyệt đạo quan trọng trên cơ thể con người. Sở dĩ huyệt dạo này được gọi là Nghinh Hương là bởi huyệt có công dụng thông mũi, đón nhận (nghinh, nghênh) mùi thơm (hương) của vạn vật vào trong cơ thể.
Theo các chuyên gia y học cổ truyền, huyệt Nghinh hương nằm ngay ở mặt, cách cánh mũi khoảng nửa thốn (tức 0,8cm). Huyệt vị này chính là nơi giao nhau của đường ngang qua chân cánh mũi và rãnh mũi-miệng.
Khi tiến hành giải phẫu, phía dưới huyệt đạo này là bờ ngoài cơ nâng cánh mũi và môi trên, bờ ngoài cơ nở cánh mũi và cơ ngang mũi, bờ trong cơ gò má và cơ nạnh, bờ trên của cơ vòng môi. Ngoài ra vùng da của huyệt vị còn được chi phối bởi nhanh dưới hố mắt của dây thần kinh sọ não số V.
Do đó, để xác định huyệt vị này người bệnh chỉ cần thực hiện theo các bước sau:
- Dùng ngón tay cái và ngón trỏ tiến hành kẹp 2 cánh mũi lại.
- Phần ngón tay tiếp xúc với điểm lõm hai bên cánh mũi. Vị trí đó chính là huyệt Nghinh Hương.
Ngoài ra, để giúp người bệnh hiểu rõ hơn về huyệt vị này các chuyên gia y học cổ truyền còn chỉ rõ một số đặc tính nổi bật gồm:
- Huyệt nghinh hương thuộc giáp ất kinh.
- Là huyệt vị thứ 20 của kinh Đại Trường.
- Nơi huyệt hội của kinh Đại Trường và Vị.
- Từ huyệt Nghinh Hương có mạch chạy đến mặt trong để giao Túc Dương Minh Vị.
Các tác dụng của huyệt trong điều trị bệnh lý
Được ví là huyệt đạo quan trọng trên gương mặt con người, huyệt Nghinh Hương có tác dụng thông khiếu, thanh khí hỏa, tán phong nhiệt rất tốt. Do đó từ lâu các thầy thuốc Đông y đã ứng dụng huyệt đạo này trong việc chủ trì các chứng bệnh như:
- Trị các bệnh về mũi: Do nằm gần mũi nên Nghinh Hương có tác dụng rất tốt trong việc thông mũi, tán phong,từ đó giúp điều trị hiệu quả các bệnh về mũi như nghẹt mũi, chảy nước mũi, viêm mũi dị ứng,…
- Trị chứng ngứa mặt, phù mặt, liệt mặt: Ngoài khả năng tác động nên mũi, Nghinh Hương còn có công năng rất tốt cho việc điều trị các chứng bệnh phù mặt, liệt mặt. Theo các chuyên gia y học cổ truyền, việc tác động huyệt đạo này thường xuyên sẽ giúp cơ mặt được giãn nở từ đó khắc phục hiệu quả các chứng bệnh trên.
- Trị chứng giun chui ống mật: Giun chui ống mật có thể gây ra các triệu chứng đau vùng hạ sườn phải, đau vùng thượng vị, da trắng nhợt hoặc vàng màu, miệng đắng hay buồn nôn,… Để khắc phục chứng bệnh này, Đông y thường kết hợp châm cứu huyệt Nghinh Hương với một số huyệt vị khác để đào thải độc tố, cải thiện triệu chứng.
Cách phối huyệt Nghinh Hương với các huyệt vị khác trong cơ thể
Là huyệt vị có nhiều ứng dụng trong điều trị bệnh lý. Tuy nhiên ngoài việc sử dụng độc lập thì huyệt Nghinh Hương còn có thể phối hợp với các huyệt vị khác để nâng cao hiệu quả.
Dưới đây là một vài cách phối huyệt Nghinh Hương trong điều trị bệnh lý:
- Phối với huyệt Hợp Cốc (Đại Trường 4) để điều trị chứng mặt sưng phù hoặc mắt sưng ngứa.
- Phối với huyệt Hòa Liêu (Đại Trường 19), huyệt Ngũ Xứ (Bằng Quang thứ 5) và huyệt Thượng Tinh (Mạch Đốc 23) để điều trị chứng mũi ngửi không thấy mùi.
- Phối với huyệt Thính Hội (Kinh Đởm thứ 2) để trị chứng tai ù tại nhà.
- Phối với huyệt Thượng Tinh (Mạch Đốc thứ 23) để trị chứng mũi nghẹt, ngửi không thấy mùi.
- Phối với huyệt Hợp Cốc (Đại Trường 4), huyệt Thủy Câu để trị chứng sôi bị sưng.
- Phối với huyệt Ấn Đường, huyệt Hợp Cốc (Đại Trường 4) để trị chứng viêm mũi mãn tính.
- Châm huyệt Nghinh Hương xuyên Tứ Bạch và Nhân Trung, Đơm Nang, Trung Quản, Túc Tam Lý để trị chứng giun chui vào ống mật.
- Châm Nghinh Hương xuyên Tỵ Thông, Hợp Cốc, Khúc Trì và Thượng Tinh để trị xoang và viêm mũi.
Cách tác động huyệt Nghinh Hương để điều trị Bệnh Lý
Huyệt Nghinh Hương là huyệt đạo dễ xác định và tác động do đó người bệnh có thể áp dụng một trong những cách làm sau đây.
Day, bấm huyệt
Day, bấm huyệt là cách tác động đơn giản và được nhiều người thực hiện khi chữa bệnh bằng huyệt Nghinh Hương. Theo đó người bệnh có thể dùng tay trực tiếp tác động lên huyệt vị này để chữa các bệnh như sau:
Cách châm cứu, bấm huyệt chữa nghẹt mũi
Như đã nói ở trên, huyệt Nghinh Hương có khả năng thông khiếu, điều trị các bệnh về mũi, nhất là ngạt mũi. Do đó khi bị bệnh, bạn có thể tiến hành châm cứu huyệt vị này theo các bước như sau:
- Đầu tiên, người bệnh cần xác định chính xác vị trí của huyệt Nghinh Hương. Dùng ngón trỏ và ngón cái kẹp hai cánh mũi, để tìm vị trí lõm trên đường rãnh má. Vị trí này cách cánh mũi 0,8cm.
- Tiếp đến người bệnh dùng tay tiến hành xoa và chà xát lên huyệt vị. Trường hợp bị ngạt mũi bên trái thì day huyệt ở bên trái và ngược lại. Thực hiện liên tục động tác này từ 3-4 phút, ngày làm 5 lần sẽ thấy bệnh cải thiện đáng kể.
- Ngoài ra để tăng nhanh hiệu quả, người bệnh có thể bôi một chút dầu gió hoặc dán một miếng Salonpas lên huyệt Nghinh Hương khi xoa. Việc làm này sẽ giúp huyệt vị nhanh chóng nóng lên, hạn chế tình trạng chảy nước mũi hiệu quả.
- Lưu ý: Cách làm này chỉ có hiệu quả với những trường hợp bệnh mới khởi phát. Đối với ca bệnh bị nghẹt mũi kéo dài trên 3 tuần, dịch mũi có màu kèm theo sốt cao và ho nhiều người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị đúng cách.
Cách bấm huyệt Nghi Hương chữa viêm xoang
Viêm xoang gây ra rất nhiều triệu chứng khó chịu như chảy nước mũi, chảy dịch mủ hoặc thậm chí là đau đầu, ngạt mũi…. Để trị chứng bệnh này ngoài việc dùng thuốc Tây theo phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh có thể tiến hành xoa bóp bấm huyệt Nghinh Hương theo các bước sau:
- Người bệnh xác định chính xác vị trí của huyệt Nghinh Hương trên mặt.
- Dùng 2 ngón tay trỏ bấm vào huyệt đạo này trong vòng 2 phút.
- Ngày thực hiện từ 2-3 lần, sẽ giúp mũi thông thoáng, đồng thời giảm bớt tình trạng đau nhức, chảy mủ, ra máu cam,…
- Theo các thầy thuốc Đông y, cách tác động này đặc biệt hiệu quả cho những ai bị viêm xoang do Tỳ khí hư nhược, kinh Phế phong nhiệt hoặc do Tỳ vị thấp nhiệt.
- Tuy nhiên phụ nữ mang thai, người bị đông máu, trầm cảm hoặc rối loạn lo âu không nên áp dụng liệu pháp này để chữa viêm xoang tại nhà.
Cách xoa bóp, bấm huyệt chữa các bệnh liên quan đến thần kinh mặt
Tình trạng liệt mặt, sưng má do tê liệt dây thần kinh có thể điều trị và khắc phục bằng việc xoa bóp, ấn huyệt Nghinh Hương tại nhà. Cụ thể cách làm này được thực hiện đơn giản như sau:
- Dùng tay dò và xác định chính xác vị trí của huyệt Nghinh Hương.
- Sau đó tiến hành day ấn lên huyệt vị khoảng 50 lần.
- Kết hợp day ấn huyệt Giáp Xa và huyệt Hạ Quan mỗi huyệt 50 lần, trường hợp nặng có thể tăng lên 100 lần, tùy vào chỉ định của thầy thuốc.
- Dùng bàn tay day phần bên mặt bị liệt hoặc sưng khoảng 40-50 lần cho đến khi cảm thấy hơi nóng.
- Tiếp đó tiến hành day 3 huyệt vị gồm Ế Phong, Thái Dương, Phong Trì mỗi huyệt 50 lần.
- Thực hiện đều đặn như vậy mỗi ngày để giúp tình trạng bệnh được cải thiện nhanh chóng.
- Ngoài ra để liệu pháp này mang đến hiệu quả tốt nhất, người bệnh không nên mở cửa đột ngột khi trời lạnh. Bởi việc làm này có thể khiến các cơn gió độc có cơ hội xâm nhập và khiến bệnh nặng hơn. Đồng thời trong quá trình trị liệu, bạn cũng cần hạn chế tuyệt đối điều hòa, quạt thổi vào mặt.
Châm cứu chữa bệnh
Khác với bấm huyệt, châm cứu là liệu pháp sử dụng kim châm để đâm xiên hoặc luồn dưới da. Liệu pháp này khá phức tạp đòi hỏi kỹ thuật và lực đạo tác động chính xác. Do vậy nếu không thực sự am hiểu về châm cứu, bạn không nên tự ý áp dụng phương pháp này tại nhà vì chúng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu châm sai cách.
Dưới đây là một số cách châm cứu huyệt Nghinh Hương để điều trị các bệnh có liên quan:
Châm cứu chữa chứng bệnh nghẹt mũi
- Ngoài xoa bóp, bấm huyệt Nghinh Hương còn có thể tác động bằng cách châm cứu để điều trị chứng nghẹt mũi hiệu quả. Cụ thể các bước thực hiện liệu pháp này được tiến hành theo sau:
- Đầu tiên, cần xác định chính xác vị trí huyệt Nghinh Hương theo hướng dẫn ở trên.
- Tiến hành khử trùng kim châm, sau đó xiên vào da.
- Các mũi kim châm khi tác động lên da, độ sâu và lực đạo vừa phải khoảng 0,3-0,5 thốn.
- Kim châm theo hướng đến huyệt Tỵ Thông.
- Ngoài ra trong quá trình châm cứu, các thầy thuốc sẽ căn cứ vào tình trạng bệnh lý của từng người để kết hợp châm các huyệt khác nhau nhằm nhanh chóng cải thiện bệnh lý.
Châm cứu huyệt Nghinh Hương để chữa chứng viêm mũi dị ứng
Theo y học cổ truyền, châm cứu có tác dụng tăng cường lưu thông khí huyết. Từ đó, hỗ trợ giảm nhanh các cơn đau dai dẳng, lâu ngày không khỏi. Do đó trường hợp bị viêm mũi dị ứng mức độ nhẹ người bệnh có thể tiến hành châm cứu để cải thiện tình trạng bệnh. Dưới đây là cách châm cứu huyệt Nghinh Hương để chữa bệnh viêm mũi dị ứng tại nhà:
- Đầu tiên, các thầy thuốc sẽ quan sát biểu hiện của người bệnh sau đó tiến hành xác định vị trí huyệt vị.
- Tiếp đó các thầy thuốc sẽ khử trùng kim châm và dùng đâm vào huyệt đạo cần tác động.
- Thời gian châm cứu sẽ kéo dài tùy thuộc vào tình trạng của từng bệnh nhân.
- Sau quá trình trị liệu, các thầy thuốc sẽ hướng dẫn người bệnh biện pháp phục.
Châm cứu trị chứng giun chui ống mật
Trong Đông y, để khắc phục chứng giun chui ống mật các thầy thuốc thường kết hợp việc dùng thuốc với châm cứu huyệt vị.Theo đó, liệu pháp này sẽ được thực hiện như sau:
- Đầu tiên các thầy thuốc sẽ tiến hành thăm khám, nắm bắt tình hình bệnh lý để tiến hành châm cứu chuẩn xác.
- Sau khi xác định được vị trí huyệt vị, các thầy thuốc sẽ tiến hành châm cứu theo chiều hướng mũi kim đến huyệt Tứ Bạch.
- Ngoài ra tùy theo tình trạng bệnh, các thầy thuốc có thể thực hiện châm cứu tại một số huyệt đạo khác như:
- Tứ Bạch, Chi Câu, Túc Tam Lý, Dương Lăng Tuyền,…
Hơ ngải cứu
Ngoài việc châm cứu, bấm huyệt thì hơi ngải cứu cũng là cách tác động lên huyệt Nghinh Hương được nhiều người áp dụng.
Liệu pháp này không những giúp trị chứng nghẹt mũi, viêm xoang mà còn phòng ngừa bệnh tái phát hiệu quả. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần chú ý đến độ nóng của ngải cứu để tránh làm bỏng da mặt, để lại thâm sẹo.
- Đầu tiên người bệnh cần chuẩn bị 1 nắm lá ngải cứu, sau đó tiến hành rửa sạch, ngâm nước muối rồi để ráo nước.
- Cho ngải cứu đem sao nóng sau đó đợi cho nguội bớt thì dùng một miếng vải sạch bọc lại, đắp lên vị trí huyệt vị cần tác động.
- Giữ nguyên tư thế cho đến khi dược liệu bớt nóng thì tháo ra, người bệnh sẽ cảm thấy mũi bớt tắc nghẽn và dễ thở hơn rất nhiều.
- Hiệu quả của phương pháp này khá chậm, do đó khi thực hiện người bệnh cần kiên trì thực hiện trong một thời gian dài thì mới thấy hiệu quả.
Dùng miếng Salonpas
Dùng Salonpas là cách tác động huyệt đạo khá đơn giản và dễ thực hiện.
- Người bệnh chỉ cần tiến hành cắt nhỏ miếng Salonpas theo hình vuông với kích thước vừa phải.
- Sau đó tiến hành xác định vị trí huyệt vị và dán miếng salonpas lên. Cách làm này sẽ giúp giảm nghẹt mũi, cải thiện triệu chứng viêm xoang nhanh chóng.
Lưu ý khi tác động lên huyệt Nghinh Hương chữa bệnh
Như đã nói ở trên, việc xoa bóp, bấm huyệt hoặc châm cứu huyệt Nghinh Hương sẽ giúp điều trị hiệu quả các chứng bệnh về mũi, mặt và giun chui ống mật,.. Tuy nhiên, hiệu quả của các liệu pháp này còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như người thực hiện, tình trạng bệnh lý,… Do đó khi áp dụng người bệnh cần lưu ý thêm một vài vấn đề quan trọng sau:
- Nếu không am hiểu về huyệt đạo, tuyệt đối không tự ý bấm hoặc day huyệt tại nhà. Việc tác động sai huyệt đạo có thể gây đau nhức cơ thể hoặc thậm chí là đe dọa đến tính mạng người dùng.
- Nên lựa chọn những cơ sở y học cổ truyền hoặc nhà thuốc Đông y uy tín để tiến hành châm cứu, bấm huyệt.
- Với những trường hợp có vết thương hở hoặc kể cả vết thương kín cũng không nên bấm huyệt, châm cứu.
- Bởi việc làm này có thể khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn, gia tăng nguy cơ bội nhiễm nếu tay và kim châm chưa được sát trùng.
- Không thực hiện xoa bóp, bấm huyệt khi người bệnh vừa mới ăn no hoặc uống rượu bia. Bởi việc làm này không những gây ảnh hưởng đến hiệu quả trị liệu mà còn gây nguy hiểm đến sức khỏe bệnh nhân.
- Ngoài việc áp dụng các phương pháp điều trị trên, người bệnh nên kết hợp việc ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý.
- Cụ thể, bạn nên tăng cường ăn nhiều rau xanh, hoa quả nhiều vitamin C và hạn chế đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ hoặc đồ uống có cồn.
Huyệt Nghinh Hương là huyệt đạo quan trọng có khả năng điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Tuy nhiên khi tiến hành châm cứu, bấm huyệt sai nó có thể đe dọa đến tính mạng và sức khỏe người bệnh. Do đó để đảm bảo an toàn, cách tốt nhất là bạn nên tìm đến các thầy thuốc Đông y có tay nghề cao để thực hiện.
NÊN ĐỌC
Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!