Bệnh á sừng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa hiệu quả
Bệnh á sừng có thể xuất hiện ở bất cứ ai, bất cứ đối tượng nào. Không chỉ dai dẳng khó chịu, bệnh còn dễ gây biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng giảm chức năng da, ảnh hưởng xương khớp… Những thông tin chi tiết về á sừng dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ căn bệnh này, từ đó chủ động phòng ngừa hiệu quả.
Bệnh á sừng là gì? Các vị trí thường gặp
Bệnh á sừng (tên tiếng anh gọi là Dermatitis plantaris sicca) là một dạng của viêm da cơ địa mà nhiều người mắc phải. Đặc trưng của bệnh là tình dạng da bong tróc, khô ráp do lớp sừng ở ngoài da chuyển hóa chưa hết, vẫn còn nguyên phần nhân và chưa nguyên sinh.
Á sừng thường trở nặng vào mùa đông vì thời gian này nhiệt độ thấp, trời hanh khô, độ ẩm thấp. Tuy nhiên, vào mùa hè vùng da bị á sừng cũng ngứa nổi mụn nước và mẩn đỏ, rất dễ viêm nhiễm nếu không biết cách xử lý.
Bệnh xảy ra ở mọi đối tượng, mọi lứa tuổi khác nhau. Đặc biệt, bệnh á sừng ở trẻ em thường phức tạp và diễn biến nghiêm trọng hơn.
Á sừng có thể xuất hiện ở nhiều vùng da, tuy nhiên thường gặp nhất ở một số vị trí sau:
- Á sừng da đầu: Hay còn gọi là á sừng ở đầu. Các tổn thương xuất hiện ở vùng da đầu, gây ngứa và rụng tóc.
- Bệnh á sừng ở chân: Vùng da này dễ tổn thương do chúng ta thường xuyên đi dép, đi giày. Trong đó, gót chân là khu vực thường bị bệnh nhất.
- Á sừng bàn tay, á sừng đầu ngón tay: Tay là cơ quan thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với bên ngoài môi trường và các chất độc hại, do đó rất dễ bị nhiễm bệnh.
Triệu chứng bệnh á sừng
Bất cứ loại bệnh nào cũng có những dấu hiệu đặc trưng và dễ nhận biết. Đối với á sừng, những triệu chứng được thể hiện bên ngoài như sau:
- Da nứt nẻ, khô và đau rát: Tình trạng này xuất hiện ngay khi bệnh mới khởi phát. Khi sờ vào vùng da bị á sừng, bạn sẽ có cảm giác cứng, sần sùi hơn so với vùng da thông thường. Trên da sẽ tạo nên các khe, rãnh nông hoặc sâu, giống với hiện tượng da khô vào mùa đông. Nếu chà xát có thể gây chảy máu.
- Bong tróc theo từng mảng: Sau một thời gian, vùng da khô sẽ tạo thành từng mảng da thừa, có vảy màu trắng.
- Ngứa da: Người bệnh có cảm giác ngứa ngáy khó chịu, nhất là vào ban đêm, càng gãi thì vùng da á sừng càng ửng đỏ và rát, thậm chí chảy máu.
- Mệt mỏi, mất ngủ: Do ngứa ngáy nên người bệnh bị mất ngủ thường xuyên, gây mệt mỏi, suy nhược cơ thể. Nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và khiến bệnh nhân bị stress.
- Triệu chứng vào mùa hè: Da người bệnh có dấu hiệu da đỏ, nổi mụn nước trên da giống tổ đỉa. Sau đó da trở nên khô, xù xù và ngứa.
- Triệu chứng vào mùa đông: Các vùng da tổn thương bị khô, nứt và nghiêm trọng hơn. Da có thể bị nứt, chảy máu và đau. Người bệnh có thể bị bong da nhiều khiến da mỏng, mất vân chân, vân tay.
Nguyên nhân bệnh á sừng
Cho đến nay, ngành y học vẫn chưa xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh á sừng. Tuy nhiên, theo nhiều nghiên cứu cho rằng, bệnh có thể xuất hiện do những yếu tố dưới đây.
1. Do thời tiết
Thời tiết khô hanh, nhất là vào mùa lạnh khiến độ ẩm và nhiệt độ thấp, làm cho da mất nước và khô. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh phát triển và có dấu hiệu nghiêm trọng hơn.
2. Thiếu hụt dinh dưỡng
Cơ thể thiếu hụt Vitamin A, D, C, E sẽ khiến chức năng da suy giảm và tăng nguy cơ mắc các bệnh da liễu, trong đó có á sừng.
3. Do di truyền
Trong gia đình, nếu bố mẹ hoặc ông bà đã bị mắc bệnh á sừng, thì con cái có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Theo thống kê, tỷ lệ nhiễm bệnh sẽ lên tới 45% so với người bình thường.
4. Thay đổi nội tiết
Khi lượng hormone thay đổi bất thường, nhất là sau khi sinh và khi mang thai, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến da và tăng nguy cơ bị bệnh.
5. Tiếp xúc hóa chất
Da thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất độc hại, thuốc tẩy rửa, sẽ khiến chúng ta dễ mắc các bệnh da liễu, trong đó có bệnh á sừng.
Hình ảnh bệnh á sừng thường thấy
Dưới đây là một số hình ảnh bệnh á sừng ở các vị trí thường gặp.
- Hình ảnh bệnh á sừng da đầu
- Hình ảnh bệnh á sừng ở chân
- Hình ảnh bệnh á sừng ở bàn tay
- Hình ảnh bệnh á sừng ở ngón tay
Bệnh á sừng có lây không? Có nguy hiểm không?
Về bản chất, á sừng không phải do vi khuẩn gây ra, mà là một loại bệnh tự miễn liên quan đến cơ địa và di truyền. Cơ chế gây bệnh xuất phát từ chức năng dưỡng ẩm tự nhiên của da và hoạt động của tuyến bã nhờn. Khi độ ẩm của da thấp, quá trình chuyển hóa sừng đang còn dang dở sẽ gây ra các triệu chứng bệnh.
Vì vậy, mặc dù là bệnh da liễu nhưng á sừng không lây nhiễm như các bệnh da liễu khác như nấm, bệnh ghẻ…
Theo các chuyên gia, á sừng không gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, bệnh thường xuyên tái phát, gây khó chịu cho người bệnh do da ngứa ngáy, khô nứt nẻ, chảy máu và đau nhức. Một số biến chứng và ảnh hưởng của bệnh á sừng có thể kể đến như:
- Bệnh thường xuất hiện ở tay, chân vì vậy khiến người bệnh gặp khó khăn trong quá trình trong sinh hoạt, công việc và cuộc sống hàng ngày.
- Mệt mỏi: Do ngứa ngáy khiến người bệnh mất ngủ triền miên, lâu ngày cơ thể mệt mỏi và suy nhược.
- Suy giảm chức năng da: Da có chức năng bảo vệ cơ thể, hạn chế mất nước. Khi da bị á sừng khô ráp, bong tróc nhiều sẽ khiến da bị suy yếu, nhạy cảm và bào mòn, từ đó chức năng bảo vệ cũng bị suy giảm.
- Nhiễm trùng da: Lớp da bị á sừng khô nứt nẻ, chảy máu, tạo thành các vết thương hở khiến da dễ bị vi khuẩn xâm nhập và trú ẩn, gây nhiễm trùng da. Nếu không xử lý sẽ tăng nguy cơ bội nhiễm, hoại tử da.
- Nhiễm trùng máu, tổn thương xương khớp: Nếu da bị nhiễm trùng nhưng không điều trị, các vi khuẩn sẽ đi sâu và xâm nhập vào các mạch máu, gây nhiễm trùng máu. Tình trạng này kéo dài còn ảnh hưởng đến các cơ quan khác như tim mạch, xương khớp…
- Ảnh hưởng đến tâm lý: Da nứt nẻ, xấu xí gây mất thẩm mỹ, ảnh hưởng đến giao tiếp và tâm lý của người bệnh.
Bệnh á sừng có chữa được không?
Do bệnh á sừng mãn tính, dễ tái phát và dai dẳng nên đến nay việc chữa trị còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, dù khó khắc phục nhưng nếu phát hiện sớm, thăm khám và điều trị đúng cách, thực hiện theo đúng phác đồ của bác sĩ thì bệnh có thể được kiểm soát tích cực.
Vì vậy, để loại bỏ hoàn toàn á sừng, khi mới xuất hiện triệu chứng, bệnh ở giai đoạn khởi phát, người bệnh cần đến các bệnh viện hoặc cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để khám, xét nghiệm và chẩn đoán bệnh. Sau đó kiên trì điều trị theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc. Ngoài ra, cần có cách phòng tránh bệnh tái phát trở lại.
Cách chữa bệnh á sừng
Để chữa á sừng, mọi người có thể tham khảo một trong những phương pháp sau đây:
Chữa bệnh bằng bài thuốc dân gian
Từ lâu trong dân gian lưu truyền các bài thuốc chữa bệnh da liễu, á sừng hiệu quả từ các thảo dược tự nhiên. Các bài thuốc này có tác dụng giảm ngứa, kháng khuẩn và an toàn cho da.
- Chữa á sừng bằng dầu dừa
Sử dụng dầu dừa nguyên chất, lấy 1 lượng vừa phải bôi lên vùng da bị á sừng và thoa đều. Dầu dừa sẽ thẩm thấu vào da và có tác dụng giảm ngứa, làm mềm da nhanh chóng.
- Chữa á sừng bằng lá lốt
Rửa sạch khoảng 10 – 15 lá lốt tươi, để ráo nước. Bạn có thể ngâm lá với nước muối loãng để loại bỏ sạch vi khuẩn. Giã nát lá lốt, cho thêm 1 ít muối hạt giã cùng. Dùng phần lá này chà nhẹ lên vùng da tổn thương, có thể dùng khăn mỏng sạch cố định lại. Để yên khoảng 25 – 30 phút, sau đó rửa lại với nước.
- Cây vòi voi chữa á sừng
Chuẩn bị 1 nắm lá cây vòi voi tươi, rửa thật sạch. Cho vào cối cùng 1 chút muối hạt và giã nát. Vệ sinh vùng da bị á sừng, sau đó đắp hỗn hợp cây vòi voi lên và cố định bằng khăn hoặc gạc sạch, để qua đêm. Áp dụng bài thuốc đắp này hàng ngày.
Hoặc người bệnh có thể cho cây vòi voi ngâm với rượu, sau đó lấy rượu này thoa lên da hàng ngày.
- Chữa á sừng bằng lá trầu không
Chuẩn bị 1 nắm lá trầu, lựa chọn những lá không bị sâu, sau đó đem rửa sạch và giã nát. Đắp lên vùng da bị tổn thương khoảng 15 – 30 phút.
Hoặc mọi người có thể lấy lá trầu không tươi, vò nát, cho vào nồi cùng nước và 1 chút muối hạt đun sôi. Dùng hỗn hợp nước này để ngâm rửa da.
- Chữa á sừng bằng lá đinh lăng
Chuẩn bị 1 nắm lá đinh lăng tươi, rửa sạch và để ráo. Cho lá vào nồi, thêm khoảng 1,5 lít nước và đun sôi khoảng 10 phút. Để nước lá nguội bớt hoặc cho thêm nước lạnh vào. Dùng nước lá đinh lăng để ngâm rửa da bị á sừng. Phần bã lá có thể sử dụng để chà nhẹ lên da. Thực hiện mỗi ngày 1 – 2 lần.
Ngoài ra, mọi người có thể áp dụng các bài thuốc dân gian để chữa bệnh như: Dùng tỏi, hành hoa, chanh, sài đất…
Phương pháp chữa bệnh á sừng bằng dân gian rất an toàn, với nguyên liệu tự nhiên dễ kiếm, thực hiện đơn giản và chi phí không tốn kém. Tuy nhiên, cách chữa này chỉ dùng cho trường hợp bệnh mới khởi phát, giảm các triệu chứng nhẹ và hiệu quả không cao. Vì vậy, nếu mọi người bị á sừng nặng hoặc áp dụng các phương pháp dân gian không có kết quả thì nên tìm đến cơ sở y tế để điều trị bằng thuốc.
Chữa bệnh bằng phương pháp Tây y
Các loại thuốc Tây y tập trung chữa triệu chứng bệnh, giảm ngứa và khô da. Tùy vào mức độ bệnh, độ tuổi và nguyên nhân mà các bác sĩ kê đơn cho người bệnh. Cũng giống như một số bệnh da liễu khác, thuốc chữa bệnh á sừng thường có dạng uống và bôi.
- Thuốc bôi salicylic acid: Có tác dụng giảm sừng hóa, làm mềm da, hạn chế bong tróc và phục hồi da tổn thương. Bên cạnh đó thuốc bôi này còn có công dụng giảm viêm và chống khuẩn.
- Thuốc Corticoid dạng uống hoặc bôi: Loại thuốc này được bác sĩ chỉ định và kê đơn với trường hợp bị á sừng nặng. Thuốc Corticoid có tác dụng kháng viêm mạnh, giảm ngứa nhanh, giúp ngăn chặn quá trình sừng hóa.
- Thuốc kháng Histamin: Thuốc có công dụng cải thiện triệu chứng ngứa, khô da do á sừng. Tuy nhiên, thuốc dễ gây buồn ngủ hoặc chóng mặt
- Thuốc chống nấm: Sử dụng trong trường hợp da bị nhiễm nấm. Một số loại thuốc thường được kê như: Nizoral, Griseofulvin, dẫn xuất Imidazol…
- Thuốc kháng sinh: Giúp kháng viêm, được dùng nếu có viêm nhiễm trên da.
- Thuốc điều hòa hệ miễn dịch: Có tác dụng nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể.
- Kem bôi dưỡng ấm: Có tác dụng mềm da, hạn chế mất nước, chống khô và nứt nẻ.
- Một số loại Vitamin như A, D, E, C…
Lưu ý: Thuốc Tây y mặc dù giảm triệu chứng bệnh á sừng nhanh, hiệu quả và tiện lợi, nhưng cần thận trọng khi sử dụng. Người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ để tránh gặp tác dụng phụ như mệt mỏi, da bị kích ứng, ảnh hưởng dạ dày, thận, hệ tiêu hóa… Không lạm dụng thuốc trong thời gian dài, không tự ý mua thuốc sử dụng, không tự bỏ thuốc khi thấy triệu chứng giảm.
Điều trị bệnh bằng thuốc Đông y
Y học cổ truyền quan niệm, bệnh á sừng thuộc chứng can tiễn, ngưu bì tiễn. Nguyên nhân sinh bệnh chủ yếu là do hệ miễn dịch suy giảm, tạng phủ suy yếu, độc tố tích tụ trong cơ thể. Khi gặp phong hàn, phong nhiệt xâm nhập sẽ bùng phát bệnh, dẫn tới huyết nhiệt, huyết táo, khiến da nổi mẩn đỏ, khô ráp và ngứa ngáy khó chịu.
Để giải quyết triệt để á sừng, Đông y tập trung trừ bệnh từ gốc, giải độc, thanh nhiệt, vừa loại bỏ căn nguyên, vừa phục hồi và bồi bổ can thận. Giúp người bệnh hết khô da và ngứa bên ngoài, đồng thời cân bằng và ổn định hệ miễn dịch bên trong. Từ đó, bệnh được trị dứt điểm và ngăn ngừa nguy cơ tái phát.
Phương pháp này sử dụng các bài thuốc Đông y thành phần từ thiên nhiên, vì vậy an toàn và không gây tác dụng phụ, đảm bảo không ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Một số thảo dược thường được dùng trong các bài thuốc chữa bệnh á sừng như: Kim ngân hoa, ké đầu ngựa, đơn đỏ, ích nhĩ tử, hồng hoa, dạ dao đằng, sài đất, ô liên rô…
Thông thường, liệu trình trị á sừng của Đông y gồm 2 loại thuốc:
- Thuốc uống: Giải độc, thanh nhiệt, trị bệnh từ sâu bên trong cơ thể. Đồng thời tăng cường chức năng ngũ tạng, tăng cường hệ miễn dịch.
- Thuốc ngâm rửa, đắp hoặc bôi ngoài da: Làm sạch da, kháng khuẩn, giảm ngứa và đau nhức, làm mềm và phục hồi da.
Tùy vào cơ địa, tình trạng á sừng của mỗi người mà các thầy thuốc kê đơn, bốc thuốc phù hợp. Vì vậy, mọi người nên tìm đến các phòng khám Đông y uy tín để bắt mạch và điều trị theo liệu trình.
Mặc dù hiệu quả cao và an toàn, nhưng thuốc Đông y hiệu quả chậm, cần dùng trong thời gian dài. Do đó đòi hỏi người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt theo phác đồ điều trị.
Bệnh á sừng kiêng ăn gì? Nên ăn gì?
Chế độ dinh dưỡng rất quan trọng với người bệnh nói chung, bệnh á sừng nói riêng. Viện ăn uống điều độ và đúng cách, kiêng khem hợp lý sẽ hỗ trợ tích cực trong quá trình điều trị, đồng thời ngăn ngừa bệnh tái phát.
Thực phẩm nên kiêng:
- Thực phẩm dễ gây dị ứng: Tôm, cua, nhộng, đậu phộng, hải sản, trứng… Chúng có thể kích thích sản sinh hoạt chất Histamin gây ngứa da. Vì vậy, nếu không muốn tình trạng bong tróc, ngứa ngáy nghiêm trọng hơn, người bị á sừng không nên ăn nhóm thực phẩm này.
- Các loại thịt đỏ: Thịt dê, thịt chó, thịt cừu, thịt bò… Theo một số nghiên cứu, các thực phẩm này có thể khiến tình trạng bệnh thêm nặng. Vì vậy, người bệnh á sừng không nên ăn nhiều thịt đỏ trong bữa ăn hàng ngày.
- Dưa muối chua: Hàm lượng axit và muối của thực phẩm này cao, sẽ ảnh hưởng đến gan thận và quá trình đào thải độc tố ra ngoài cơ thể, làm chậm phục hồi da.
- Thực phẩm cay nóng: Ớt, tiêu… Có thể khiến triệu chứng á sừng thêm trầm trọng, gây nóng trong và làm cho các tổn thương da lâu lành.
- Thực phẩm nhiều muối, đường, nhiều dầu mỡ: Bánh ngọt, đồ ăn nhanh, đồ chiên xào… Thực phẩm này khiến tổn thương da lâu lành, gây bội nhiễm và tăng nặng triệu chứng.
- Đồ uống có cồn, chất kích thích: Thuốc lá, cà phê, trà đặc, rượu, bia… Chúng không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn làm tăng phản ứng viêm da.
Thực phẩm nên ăn:
- Các loại cá béo: Cá thu, cá trích, cá hồi… Giàu Omega 3, có tác dụng thúc đẩy hình thành tế bào mới, nhanh chóng làm lành tổn thương da. Đồng thời kháng viêm, ngăn nhiễm trùng, làm mềm vùng da bị khô.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, bánh mì… Bổ sung nhiều chất xơ, Protein và Omega 3 cho cơ thể, giúp cải thiện và tái tạo làn da
- Rau xanh, trái cây tươi: Nhóm thực phẩm này cung cấp nhiều Vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp cơ thể đào thải độc tố, cải thiện triệu chứng ngoài da, giữ ẩm cho da và kháng viêm.
- Các loại hạt: Hạnh lanh, óc chó, hạt cải, đậu hà lan, mè đen… Chúng chứa lượng chất béo lành mạnh và chất xơ cao, giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm, tốt cho người bị á sừng.
- Uống nhiều nước: Mọi người có thể uống nước lọc, kèm theo là nước trái cây, sinh tố để làn da luôn khỏe mạnh và mịn màng.
Các phòng ngừa bệnh á sừng hiệu quả
Bệnh á sừng không chỉ gây khó chịu mà còn dễ tái phát. Vì vậy, để không bị căn bệnh này hành hạ, mọi người cần chủ động phòng tránh tích cực.
- Bổ sung đủ nước để tránh khô da, tăng cường thải độc cho cơ thể, từ đó ngăn ngừa bệnh á sừng hoặc các bệnh da liễu khác.
- Hạn chế để da tiếp xúc trực tiếp với chất tẩy rửa, hóa chất, xà phòng, nước bẩn, đất bẩn… Nếu công việc bắt buộc, cần phải đi găng tay, ủng chân, mặc đồ bảo hộ, đeo khẩu trang đầy đủ.
- Hạn chế rửa tay, nhất là rửa với xà phòng có tính tẩy cao để tránh bào mòn da, tổn thương da, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Không chà xát mạnh lên da, nhất là vùng gót chân, đầu ngón chân, bàn tay, bàn chân.
- Không ngâm chân, tay với nước muối thường xuyên để tránh khô và nứt nẻ da.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm hàng ngày, nhất là vào mùa đông khô hanh. Hình thành thói quen bôi kem dưỡng sau khi tắm. Chú ý nên lựa chọn các sản phẩm dưỡng da lành tính, chiết xuất tự nhiên để ngăn tình trạng da khô.
- Thận trọng khi lựa chọn bột giặt nước rửa bát, sữa tắm… Nên chọn các sản phẩm có xuất xứ, nguồn gốc, sản xuất bởi các thương hiệu uy tín và chất lượng.
- Giữ vệ sinh tay chân, thường xuyên cắt móng tay, móng chân để tránh vi khuẩn trú ngụ.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học để cơ thể luôn đầy đủ dưỡng chất, ngăn ngừa bệnh á sừng phát triển.
- Không để tâm lý bị áp lực, stress. Dành thời gian nghỉ ngơi và thư giãn sau khi làm việc căng thẳng.
- Rèn luyện cơ thể bằng các bài thể dục phù hợp và yêu thích, từ đó tăng sức đề kháng.
- Nếu có bệnh da liễu hoặc các bệnh về gan, thận cần điều trị dứt điểm.
Những thông tin trên đây đã cung cấp cho bạn đọc kiến thức hữu ích về bệnh á sừng. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã hiểu và nắm rõ bệnh lý này, từ đó có cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Xem thêm
Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!