Viêm VA Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Viêm VA Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Viêm VA Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Đặt lịch

Theo một thống kê gần đây cho thấy có đến 30% trường hợp trẻ bị nhiễm khuẩn về đường hô hấp là do viêm VA. Đây là bệnh thường xảy ra phổ biến ở trẻ nhỏ và dễ tái đi tái lại nhiều lần nếu không được điều trị đúng cách, thậm chí gây nhiều biến chứng nguy hiểm đe dọa sức khỏe của trẻ. 

VA là gì? Vai trò của VA trong cơ thể

VA (Végétations Adénoides) được hiểu đơn giản là một tổ chức mô lympho (một tế bào có vai trò bảo vệ), bao gồm nhiều tế bào bạch cầu và xuất hiện từ rất sớm khi bào thai khoảng 16 tuần tuổi. 

VA nằm ở thành sau trên của vòm họng với đặc điểm nhận diện không có vỏ bao và được giới hạn rõ ràng, phía trước có thể lan đến cửa mũi sau, còn phía bên có thể lan đến lỗ vòi Eustache, phía sau lan đến sau họng miệng.

VA có vai trò bảo vệ cơ thể non nớt của trẻ, chủ yếu là hệ hô hấp thông qua cơ chế nhận diện vi khuẩn và truyền tín hiệu sản sinh kháng thể nhằm tiêu diệt vi khuẩn khi chúng vừa xâm nhập. VA thường phát triển mạnh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bắt đầu thoái triển từ 5 – 6 tuổi trở lên. 

Viêm VA là gì?

Viêm VA là bệnh thuộc nhóm viêm đường hô hấp phổ biến ở trẻ nhỏ hoặc những người có sự hiện diện của tổ chức VA tức người trưởng thành nhưng trường hợp này rất hiếm. Và mặc dù VA có vai trò loại bỏ các vi sinh vật, vi khuẩn gây bệnh ra khỏi cơ thể nhưng bản thân nó cũng rất dễ bị vi khuẩn tấn công và bị viêm nhiễm. 

Khi bị viêm VA sẽ hình thành khối hay còn được gọi là sùi vòm họng VA. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng sưng viêm VA ngày càng nhiều, khối viêm sưng to sẽ gây tắc cục bộ hoặc tắc toàn phần cửa mũi khiến người bệnh không thể thở bằng mũi được mà phải thở bằng miệng. 

Viêm VA được chia ra làm 2 dạng gồm:

• Viêm VA cấp tính:  Tất cả các trường hợp bị viêm VA vừa khởi phát đều bắt nguồn từ dạng cấp tính. Triệu chứng nhận biết đó là xuất tiết hoặc viêm amidan hốc mủ, có mủ trong vùng hầu họng, amidan. 

• Viêm VA mạn tính: Viêm VA giai đoạn cấp tính tái đi tái lại nhiều lần không khỏi sẽ dẫn đến VA quá phát hoặc bị xơ hóa sau viêm nhiễm cấp chính là viêm VA mạn tính. 

Dấu hiệu nhận biết của bệnh viêm VA

Viêm VA là bệnh xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, trong đó viêm VA cấp tính thường xảy ra khá sớm, ngay từ khi trẻ 6 – 7 tháng tuổi cho đến 4 – 7 tuổi hoặc có trường hợp trẻ lớn hơn. Còn viêm VA mạn tính xảy ra chủ yếu ở trẻ từ 18 tháng cho đến 6 tuổi. 

Một số dấu hiệu nhận biết viêm VA điển hình như:

• Trẻ bị sốt cao đột ngột từ 38 – 40 độ C và kéo dài. 
• Kèm theo các phản ứng như khó thở, co giật do dây thanh quản bị co thắt, thỉnh thoảng còn bị buồn nôn, nôn mửa, rối loạn tiêu hóa…
• Trẻ bị viêm VA sẽ xuất hiện triệu chứng nghẹt mũi hoàn toàn khiến trẻ phải thở bằng miệng, nhịp thở nhanh không đều, khò khè. 
• Trẻ quấy khóc, bỏ bú hoặc bú ngắt quãng.
• Đối với những trẻ lớn thì thường chỉ bị nghẹt mũi nhẹ khiến trẻ ngủ ngáy. 

Xem thêm: Mẹ trẻ 9x vui mừng kể “Con mình khỏi hẳn viêm amidan quá phát không cần cắt”

Đây là những triệu chứng cơ bản ban đầu của bệnh viêm VA thể cấp tính. Nếu bệnh không được điều trị kịp thời, triệt để, bệnh tái đi tái lại nhiều lần sẽ chuyển sang giai đoạn mạn tính với các biểu hiện như:

• Trẻ bị ho với tần suất ngày càng nhiều hơn. 
• Sốt liên tục, ngắt quãng
• Nghẹt mũi, khò khè
• Dịch mũi chảy ra có màu xanh và tình trạng này kéo dài lâu khoảng vài tháng. 
• Khi ngủ trẻ phải há miệng để thở, đêm ngủ hay ngáy và nghiến răng.

Nếu tình trạng viêm VA mạn tính vẫn không được điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe tổng thể của trẻ, cả thể chất lẫn tinh thần, trẻ sụt cân, thường xuyên quấy khóc, bỏ bú, bỏ ăn, da dẻ xanh xao…Tốt nhất hãy đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám ngay khi xuất hiện các triệu chứng viêm VA để tránh nguy cơ xảy ra biến chứng. 

Nguyên nhân gây bệnh viêm VA

Theo thông tin từ các chuyên gia, có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm VA, trong đó chủ yếu là do sự xâm nhập của các loại vi khuẩn (tụ cầu vàng, Haemophilus influenzae, liên cầu khuẩn tan huyết beta nhóm A…) và virus (Adenovirus, Myxovirus, Rhinovirus…)

Bên cạnh đó, vì VA là bộ phận nằm ở vòm họng, nơi được xem là cửa ngõ lưu thông đường thở nên thường xuyên tiếp xúc với virus, vi khuẩn. Không những vậy, VA được cấu tạo có nhiều hốc khe là nơi trú ẩn lý tưởng cho virus, vi khuẩn sinh sôi và phát triển. 

Một số nguyên nhân nguy cơ gây khởi phát bệnh viêm VA ở trẻ điển hình như:

• Trẻ có sức đề kháng yếu do bị suy dinh dưỡng, còi xương, sinh non, cơ địa nhạy cảm, dễ dị ứng thực phẩm, dị ứng thời tiết…
• Trẻ có thói quen ăn uống không lành mạnh, ăn uống thực phẩm lạnh thường xuyên và khiến cơ thể trẻ dễ bị nhiễm lạnh. 
• Môi trường sống của trẻ không an toàn, có nhiều bụi bẩn, khói thuốc lá, hóa chất…
• Trẻ có tiền sử mắc một số căn bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như ho gà, bệnh sởi, cúm…
• Không vệ sinh răng miệng và cổ họng thường xuyên tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus xâm nhập vào trong cơ thể gây bệnh. 
• Trẻ mắc bệnh giang mai bẩm sinh cũng là điều kiện thuận lợi cho khối VA dễ bị quá phát và viêm nhiễm. 
• Trong một vài trường hợp trẻ có tổ chức bạch huyết phát triển mạnh, đặc biệt nhiều ở cổ, họng cũng là điều kiện lý tưởng hình thành bệnh viêm VA. 

Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm VA

Viêm VA là căn bệnh phổ biến ở trẻ em và thường không quá mức nguy hiểm vì khối VA sẽ dần biến mất khi trẻ trường thành. Tuy nhiên, trong quá trình này nếu xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm của nhiễm trùng thì cần tiến hành chẩn đoán sớm và điều trị. 

Để kiểm tra các triệu chứng thực thể, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp nội soi, sử dụng một loại dụng cụ chuyên dụng để soi vào vùng hầu họng. Sau đó sẽ dựa trên kết quả cuối cùng mà người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện một vài các xét nghiệm khác như:

• Dùng gạc để lấy mẫu vi khuẩn, virus hay nấm trong cổ họng đem đi xét nghiệm. 
• Thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra xem có sự hiện diện của virus hay vi khuẩn gây nhiễm trùng không. 
• Chụp X quang vùng đầu và cổ nhằm xác định kích thước của khối VA và mức độ nhiễm trùng.
• Ngoài ra, trong một vài trường hợp mắc bệnh viêm VA nghiêm trọng, bắt buộc phải cho trẻ tiến hành kiểm tra nhịp thở và sóng não bằng điện cực. Cách làm này nhằm xác định chính xác liệu trẻ có bị hội chứng ngưng thở khi ngủ hay không. 

Bệnh viêm VA được chia làm 4 mức độ gồm:

• Phì đại độ 1: che lấp dưới 25% cửa mũi sau
• Phì đại độ 2: che lấp dưới 50% cửa mũi sau
• Phì đại độ 3: che lấp dưới 75% cửa mũi sau
• Phì đại độ 4: che lấp trên 75% cửa mũi sau

Những biến chứng thường gặp của bệnh viêm VA N

Trên thực tế, bệnh viêm VA được đánh giá là không quá nguy hiểm và hoàn toàn có thể điều trị được. Tuy nhiên, nếu không tích cực điều trị đúng cách và đúng thời điểm sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm nhiễm đường hô hấp: Do vị trí đặc thù của khối VA nên khi bị viêm nhiễm, hình thành mủ sẽ khiến mủ chảy thẳng xuống họng và tạo ra hàng loạt các phản ứng, bệnh lý như viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm mũi họng và thậm chí nặng hơn là viêm phổi, viêm phế quản hen với các triệu chứng điển hình thở khò khè, thở rít. 

• Viêm tai giữa cấp: Vi khuẩn VA sẽ bám vào đường vòi nhĩ, di chuyển lên tai gây bệnh viêm tai giữa cấp cho bộ phận này. Dấu hiệu nhận biết như sau: lúc đầu màng nhỉ sưng đỏ, sau đó phồng to khiến trẻ đau nhức tai dữ dội, sốt cao kéo dài trên 39 độ C. Dần dần màng nhĩ bị mờ đi do xuất hiện dịch mủ trong tai. Lúc này, nếu không điều trị màng nhĩ kịp thời có thể gây thủng màng nhĩ, mất thính lực hoàn toàn kèm theo mủ chảy bên ngoài ống tai có mùi tanh hôi. 

• Viêm tai giữa tiết dịch: Khi khối VA phát lớn và ngày càng to hơn gây ra tắc vòi nhĩ, làm thay đổi áp lực bên trong màng nhĩ kèm theo dịch mủ làm suy giảm thính lực. Nếu không khắc phục kịp, dịch nhầy ứ đọng trong tai lâu ngày gây ra tình trạng ù tai, nghe kém, càng lâu thì nguy cơ gây điếc càng cao. 

• Dị dạng sọ mặt: Sự quá phát nhanh chóng của VA không chỉ làm bít tắc đường thở, khiến trẻ bị thiếu oxy và thường xuyên phải dùng miệng để thở, trẻ mệt mỏi như thiếu ngủ, dễ mất tập trung. Xuất hiện các triệu chứng bất thường trên cơ thể như lưỡi tụt vào trong, xương hàm trên không phát triển, hàm dưới bị đẩy về phía trước, khuôn mặt biến dạng, cổ bị rút ngắn, trẻ có dáng vẻ ngờ nghệch…Đây là những biểu hiện của bệnh bộ mặt sùi vòm. 

• Rối loạn tiêu hóa: Dịch mủ ứ đọng quá nhiều trong khoang mũi, chảy xuống miệng và trẻ nuốt mủ khiến trẻ hay bị đau bụng, nôn trớ và đi ngoài ra phân lỏng. Ngoài ra, các tổ chức lympho đường ruột phản ứng lại với tình trạng viêm cũng có thể gây ra hiện tượng này. 

• Nghẹt mũi hoàn toàn và ngưng thở lúc ngủ: Sự quá phát của khối VA làm tắc nghẽn đường thở, gây giảm thông khí phế quản, dần dần làm giãn phế nang và nghiêm trọng hơn sẽ gây suy tim trái. Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm nếu kéo dài, trẻ bị nghẹt mũi hoàn toàn và ngưng thở lúc ngủ, mỗi đêm ngưng thở vài chục lần,  mỗi lần khoảng 10 giây.

• Trẻ chậm phát triển: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ phát triển rất nhanh nếu trẻ khỏe mạnh, được chăm sóc tốt. Tuy nhiên, mắc bệnh viêm VA mạn tính khiến quá trình phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ bị chững lại. Bởi lúc nào trẻ cũng trong tình trạng mệt mỏi, khó hấp thu dưỡng chất và khó tập trung, kém thông minh….

Ngoài ra, còn nhiều biến chứng khác có thể xuất hiện bất cứ lúc nào tùy từng trường hợp như viêm hạch gây áp xe, viêm ổ mắt, viêm mi mắt, viêm cầu thận cấp… 

>>>Xem thêm: Bộ sản phẩm tăng cường sức đề kháng mùa dịch hot nhất thị trường Việt Nam

Nguyên tắc điều trị bệnh viêm VA hiệu quả

Khi phát hiện các triệu chứng của bệnh, bố mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện chuyên khoa uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và tiếp nhận điều trị. Không được chủ quan và tự ý chẩn đoán bệnh cho con rồi tìm cách chữa trị bừa bãi. 

• Đối với trường hợp mắc bệnh viêm VA mức độ nhẹ: Không cần phải điều trị chuyên môn hay dùng thuốc can thiệp. Chỉ cần chăm sóc trẻ kỹ hơn bằng cách bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, chất nào thiếu thì bổ sung thêm, chất nào thừa thì ngưng lại. Tập trung chủ yếu vào việc tăng cường sức đề kháng bằng nhiều loại sinh tố bổ dưỡng, multivitamin, giữ gìn vệ sinh hằng ngày, ủ ấm cho trẻ…thì bệnh sẽ dần tự khỏi. 
• Đối với trường hợp mắc bệnh viêm VA mức độ nặng: Khi bệnh diễn tiến ngày càng nặng, kèm theo các triệu chứng bất thường (giai đoạn cấp tính) thì bắt buộc phải sử dụng thuốc để kiểm soát tình hình. Tùy vào từng trường hợp bệnh có những triệu chứng nào sẽ được bác sĩ kê đơn với các loại thuốc có khả năng cải thiện nhanh chóng như thuốc chống viêm, thuốc kháng sinh, thuốc dị ứng, thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt…

• Trường hợp bị viêm VA nghiêm trọng kèm biến chứng: Khối VA quá phát, sưng to gây tắc nghẽn mũi hoàn toàn cùng các biến chứng nguy hiểm (giai đoạn mãn tính) đe dọa sức khỏe của trẻ sẽ được cân nhắc thực hiện phẫu thuật nạo bỏ VA, cắt bỏ khối viêm amidan nếu cần. 

Hiện nay, khi việc điều trị viêm VA cho trẻ bằng thuốc Tây dễ gặp tác dụng phụ thì nhiều phụ huynh đã quay sang sử dụng thuốc Đông y để chữa bệnh. Thuốc Đông y có thành phần thảo dược, an toàn, lành tính, có thể tác động vào gốc rễ bệnh giúp giảm khả năng tái phát bệnh hiệu quả. Đánh nói, thuốc nam còn có ưu điểm lớn là thành phần thảo dược được gia giảm linh hoạt theo cơ địa và mức độ bệnh của từng người nên sẽ mang tới hiệu quả tối ưu hơn cho người bệnh. 

Một trong những bài thuốc Đông y điều trị VA đang được đánh giá cao phải kể tới Thanh Hầu Bổ Phế Thang từ Bệnh viện YHCT Tai Mũi Họng Quân dân 102. Đây là bài thuốc ĐỘC QUYỀN do các bác sĩ, lương y của bệnh viện nghiên cứu và phát triển trong thời gian dài. Hiệu quả bài thuốc được kiểm chứng trong hơn 10 năm ứng dụng điều trị tại đơn vị tiền thân của bệnh viện.

Bài thuốc Thanh Hầu Bổ Phế Thang chữa viêm VA theo nguyên tắc BỔ CHÍNH KHU TÀ tác động toàn diện. Theo đó, thành phần bài thuốc lên tới gần 30 vị nam dược quý như tang diệp, kha tử, bạch cương tàm, liên kiều, tang ký sinh, hoàng cầm,… có tác dụng:

• Bồi bổ chính khí, phục hồi vệ khí, điều dưỡng công năng tạng phủ bị suy yếu
• Loại bỏ ngoại tà, nội tà trong cơ thể 
• Thanh nhiệt, giải độc, lợi yết, tiêu thũng, bài nùng đẩy lùi triệu chứng ho, sốt, sưng đau họng, tiêu mủ, trừ đờm,….

Bài thuốc sử dụng các dược liệu được thu hái trực tiếp từ các vườn thảo dược đạt tiêu chuẩn GACP-WHO do bệnh viện xây dựng và phát triển tại các địa phương như Hưng Yên, Hòa Bình, Quảng Ninh,… Mỗi vùng dược liệu được chuyên canh, lựa chọn trồng các cây thuốc phù hợp nhằm đảm bảo cây thuốc có dược tính trọn vẹn. 

Bên cạnh đó, quá trình tách chiết và kiểm định dược tính cũng đều có sự phối hợp của Viện dược liệu. Toàn bộ các thành phần thuốc đều được kiểm nghiệm độc tính cấp diễn và bán trường diễn nhằm đảm bảo an toàn cho người sử dụng. 

Đặc biệt, thành phần bài thuốc Thanh Hầu Bổ Phế Thang được điều chỉnh theo từng tình trạng viêm nhiễm và cơ địa người bệnh. Với mỗi người bệnh bác sĩ sẽ điều chỉnh thành phần và kê thêm những thảo dược giúp nâng cao khả năng hấp thụ thuốc của cơ thể. 

Đặc biệt, khi điều trị Viêm VA tại Tổ hợp y tế cổ truyền biện chứng Quân Dân 102 người bệnh sẽ được khám, chẩn đoán lâm sàng, cận lâm sàng, nhờ vậy bác sĩ có thể đánh giá chính xác về tình trạng của người bệnh từ đó đưa ra liệu trình phù hợp nhất. Đây chính là phương pháp điều trị kết hợp Đông – Tây y (Đông y có biện chứng) đã được VTV2 giới thiệu trong chương trình Chất lượng cuộc sống (Xem chi tiết).

Thông thường, liệu trình điều trị dứt điểm VA tại Quân dân 102 bằng bài thuốc Thanh Hầu Bổ Phế Thang tuân theo 3 giai đoạn gồm: ĐIỀU TRỊ TRIỆU CHỨNG – ĐIỀU TRỊ CĂN NGUYÊN – ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG.

Việc chia liệu trình điều trị thành từng giai đoạn, xử lý từng vấn đề cụ thể giúp mang tới hiệu quả toàn diện, bền vững cho người bệnh. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cũng thường xuyên được kiểm tra sức khỏe để xác định tiến triển bệnh và hiệu quả thuốc. 

Dựa và các kết quả kiểm tra này, các bác sĩ tại Quân dân 102 sẽ điều chỉnh thuốc sao cho phù hợp nhất. Đây cũng là lý do Quân dân 102 nhận được sự tin tưởng của đông đảo bệnh nhân khi điều trị tại bệnh viện.

Xem chi tiết: [THỰC HƯ] Lời đồn về hiệu quả của bài thuốc Thanh hầu bổ phế thang chữa viêm amidan

Các biện pháp phòng ngừa bệnh viêm VA ở trẻ nhỏ

Để trẻ phát triển khỏe mạnh, lớn khôn và không bệnh tật, bố mẹ cần chăm sóc con kỹ lưỡng, đặc biệt trong khía cạnh thể chất. Đây cũng là cách tốt nhất bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh viêm VA nguy hiểm. 

• Tăng cường và duy trì sức đề kháng của trẻ luôn trong tình trạng cân bằng và ổn định thông qua chế độ ăn uống hằng ngày, sử dụng thuốc bổ và vận động tập luyện thể dục thể thao phù hợp với lứa tuổi. 
• Giữ ấm cho trẻ kỹ càng để tránh bị nhiễm lạnh, nhất là trong thời điểm giao mùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột. Đặc biệt giữ ấm vùng cổ, đầu, ngực và 2 bàn chân, tuyệt đối không để trẻ đi chân trần trong mùa lạnh. 
• Giữ vệ sinh răng miệng mỗi ngày, làm sạch khoang miệng, cuống họng bằng cách cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý. 
• Tạo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, khô ráo mùa hè và kín gió vào mùa đông. Với những trẻ có cơ địa nhạy cảm nên tránh để con ra ngoài nhiều, nhất là sinh hoạt trong những khu vực bị ô nhiễm, có nhiều bụi bẩn, khói thuốc lá, hóa chất… 
• Cho trẻ thăm khám để được điều trị ngay lập tức khi xuất hiện triệu chứng của bệnh. 

Giữ ấm cho trẻ, tránh để trẻ bị nhiễm lạnh vào mùa đông, tăng cường sức đề kháng là những cách bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh viêm VA.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh viêm VA bạn nên biết, đặc biệt là những bậc phụ huynh có con nhỏ. Mặc dù là bệnh lý phổ biến hay xảy ra nhưng nếu bệnh không được điều trị kịp thời sẽ rất nhanh chuyển sang mãn tính, khó chữa trị dứt điểm. Tốt nhất không nên chủ quan và tiếp nhận điều trị sớm theo hướng dẫn của bác sĩ để nhanh khỏi bệnh. 

Xem thêm: Giải pháp chữa viêm amidan Quân Dân 102 phù hợp với những đối tượng nào?