Viêm họng cấp và cách xử lý bệnh NHANH CHÓNG, DỨT ĐIỂM

Đặt lịch hẹn

×

Viêm họng cấp và cách xử lý bệnh NHANH CHÓNG, DỨT ĐIỂM

Viêm họng cấp và cách xử lý bệnh NHANH CHÓNG, DỨT ĐIỂM

Đặt lịch

Viêm họng cấp là tình trạng niêm mạc hầu họng bị sưng viêm cấp tính do virus hoặc vi khuẩn. Bệnh gặp chủ yếu ở mùa lạnh hoặc giai đoạn chuyển mùa với triệu chứng thường bùng phát đột ngột và diễn tiến nhanh. 

Viêm họng cấp là gì? Phân loại

Viêm họng cấp là tình trạng niêm mạc cổ họng bị sưng viêm cấp tính. Các triệu chứng của bệnh thường bùng phát đột ngột, mức độ nặng hơn viêm họng mãn tính nhưng thường đáp ứng tốt với điều trị và thuyên giảm nhanh. Viêm họng cấp có thể bùng phát riêng biệt hoặc đi kèm với một số bệnh hô hấp khác như ho gà, bạch hầu, sởi, cúm, sốt phát ban, viêm amidan và viêm VA. 

Dựa vào triệu chứng lâm sàng, viêm họng cấp tính được chia thành hai loại:

• Viêm họng đỏ: Viêm họng đỏ là một trong những thể viêm họng cấp thường gặp, bùng phát chủ yếu vào mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi. Triệu chứng điển hình của bệnh là toàn bộ niêm mạc họng bị viêm, phù nề và có màu đỏ tươi. Nguyên nhân chủ yếu là do virus và các loại vi khuẩn thường trú trong khoang miệng.
• Viêm họng do liên cầu (viêm họng có bựa trắng): Viêm họng có bựa trắng là thể viêm họng cấp tính có mức độ nặng và dễ gây ra biến chứng viêm thận, thấp tim, viêm khớp,… Tác nhân chính gây ra bệnh ra vi khuẩn liên cầu – đặc biệt là liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A. Ngoài gây sưng đỏ niêm mạc họng, vi khuẩn còn khiến họng hình thành các giả mạc màu trắng.

Đa phần các trường hợp viêm họng cấp tính đều là thể viêm họng đỏ. Thể bệnh này có đặc điểm bùng phát ồ ạt nhưng thuyên giảm nhanh khi sử dụng thuốc và chăm sóc đúng cách. Ngược lại đối với viêm họng do liên cầu, bệnh nhân cần phải tích cực điều trị để phòng ngừa các biến chứng nặng nề.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm họng cấp

Viêm họng cấp tính thường bùng phát triệu chứng đột ngột, ồ ạt và dễ nhận biết hơn so với viêm họng mãn tính. Bệnh gây ra triệu chứng tại chỗ (tổn thương thực thể), triệu chứng cơ năng và một số biểu hiện toàn thân. 

– Triệu chứng tại chỗ/ triệu chứng thực thể:

• Viêm họng đỏ: Toàn bộ niêm mạc họng có hiện tượng sung huyết, phù nề và có màu đỏ tươi. Amidan có thể bị sưng viêm và tiết chất nhầy trong suốt hoặc bựa trắng (thường ít). Bệnh có thể gây sưng hạch ở vùng cổ kèm theo đau nhức và sưng hạch hàm dưới.
• Viêm họng do liên cầu: Niêm mạc amidan có bựa trắng bao phủ, ban đầu có màu trắng kem sau chuyển thành màu xám. Bựa trắng xuất hiện ở thành sau họng và niêm mạc amidan. Ngoài ra, amidan và niêm mạc họng đỏ thẫm, sung huyết nhưng không phù nề. Tương tự viêm họng đỏ, viêm họng do liên cầu gây sưng đau ở góc hàm dưới.

– Triệu chứng cơ năng:

• Viêm họng đỏ: Ban đầu có cảm giác khô nóng ở vùng họng, sau chuyển thành cảm giác đau rát, mức độ đau tăng lên khi giao tiếp, ho, nuốt, có thể đau lan đến vùng tai. Ngoài ra, bệnh còn gây ho khan, khàn tiếng nhẹ, chảy nước mũi và nghẹt mũi.
• Viêm họng do liên cầu: Đau khi nuốt, toàn bộ vùng hầu họng đau nhức và có thể đau nhói lên tai.

– Triệu chứng toàn thân:

• Viêm họng đỏ: Sốt cao từ 39 – 40 độ C xảy ra đột ngột, đi kèm với với triệu chứng ăn uống kém, ngủ kém và ớn lạnh.
•  Viêm họng do liên cầu: Sốt nhẹ hơn viêm họng đỏ, dao động từ 38 – 39 độ C, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh và rét run. Triệu chứng diễn biến rầm rộ khiến thể trạng của bệnh nhân suy giảm nhanh chóng.

Đặc điểm chung của các thể viêm họng cấp là triệu chứng bùng phát đột ngột và diễn tiến ồ ạt. Bệnh gây sưng đỏ niêm mạc kèm theo đau rát cổ họng, sưng hạch kèm sốt, ớn lạnh.

Nguyên nhân gây viêm họng cấp thường gặp

Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm họng cấp tính, trong đó phổ biến nhất do virus và vi khuẩn. Nguyên nhân được xem là yếu tố chi phối mức độ triệu chứng và tiến triển của bệnh. Trong đó, vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A là tác nhân nguy hiểm nhất có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề như thấp tim, viêm thận, viêm khớp,…

Một số nguyên nhân gây viêm họng cấp thường gặp:

• Nguyên nhân gây viêm họng đỏ: Chủ yếu virus cúm, sởi, phế cầu và một số vi khuẩn thường trú trong khoang miệng.
• Nguyên nhân gây viêm họng bựa trắng: Do vi khuẩn nhóm liên cầu, đặc biệt là liên cầu khuẩn tan huyết nhóm B.

Các tác nhân gây viêm họng cấp đều có khả năng lây qua đường nước bọt. Vì vậy ở một số thời điểm trong năm, bệnh có thể bùng phát thành dịch – nhất là với trẻ nhỏ.

Ngoài ra, nguy cơ bị viêm họng cấp cũng có thể tăng lên khi có những yếu tố thuận lợi như:

• Trẻ nhỏ, người có hệ miễn kém
• Có các bệnh hô hấp mãn tính
• Thường xuyên tiếp xúc với người mắc bệnh viêm đường hô hấp
• Sinh sống trong điều kiện không khí thấp, môi trường sống ô nhiễm

Viêm họng cấp có nguy hiểm không?

Đa phần các trường hợp bị viêm họng cấp đều đáp ứng tốt với điều trị. Nếu sử dụng thuốc và chăm sóc đúng cách, bệnh có thể thuyên giảm hoàn toàn sau 7 – 10 ngày và không để lại di chứng. Trong đó, viêm họng đỏ dễ điều trị và ít biến chứng hơn so với viêm họng do liên cầu. Trường hợp bệnh dai dẳng, tái phát thường xuyên có thể diễn tiến sang viêm họng mãn tính, khó khăn cho điều trị sau này.

Tuy nhiên nếu chủ quan và mắc các sai lầm trong quá trình điều trị, bệnh nhân có thể gặp phải một số biến chứng sau:

• Biến chứng của viêm họng đỏ: Bội nhiễm phế cầu, tụ cầu và liên cầu dẫn đến viêm phế quản, viêm tai giữa và viêm mũi.
• Biến chứng của viêm họng do bựa trắng: Viêm amidan, viêm thận, thấp tim (xảy ra khi bệnh kéo dài đến tuần thứ 2 – 3). Ngoài ra, bệnh còn gây ra một số biến chứng khác như viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm xoang, viêm hạch, viêm tai hoặc thậm chí là nhiễm trùng huyết.

Viêm họng cấp là bệnh hô hấp khá phổ biến, có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, bệnh rất dễ phát sinh biến chứng nếu không có hướng điều trị và chăm sóc đúng cách. Chính vì vậy, ngay khi phát hiện các triệu chứng bất thường, nên chủ động đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị.

Chẩn đoán bệnh viêm họng cấp tính

Viêm họng cấp có triệu chứng khá điển hình và dễ nhận biết. Tuy nhiên trên thực tế, triệu chứng của bệnh lý này có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh hô hấp trên thường gặp. Vì vậy, bệnh nhân không nên tự ý điều trị mà cần tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh.

Chẩn đoán viêm họng cấp tính bao gồm các bước sau:

• Thăm khám lâm sàng: Viêm họng cấp chủ yếu được chẩn đoán thông qua triệu chứng lâm sàng. Trước tiên, bác sĩ sẽ khám vùng họng và thu thập các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải.
• Xét nghiệm: Ngoài ra, bệnh nhân cần phải xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân gây viêm họng cấp. Xét nghiệm này cho phép bác sĩ xác định sự hiện diện của liên cầu khuẩn và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Các phương pháp điều trị viêm họng cấp tính

Điều trị viêm họng cấp chủ yếu là chăm sóc nâng đỡ thể trạng và sử dụng thuốc. Nếu tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ, bệnh thường có đáp ứng tốt và thuyên giảm nhanh sau 7 – 10 ngày.

Các phương pháp điều trị bệnh viêm họng cấp tính:

1. Sử dụng thuốc

Thuốc được dùng trong điều trị viêm họng cấp chủ yếu là thuốc làm giảm triệu chứng. Ngoài ra, kháng sinh có thể được sử dụng cho trường hợp viêm họng do liên cầu và viêm họng đỏ bị bội nhiễm.

Các loại thuốc được dùng để điều trị viêm họng cấp:

• Hạ sốt: Thuốc hạ sốt được sử dụng để giảm nhanh tình trạng sốt cao ở bệnh nhân bị viêm họng cấp và các bệnh viêm đường hô hấp khác. Một số loại thuốc được sử dụng phổ biến bao gồm Paracetamol và Aspirin. Tuy nhiên, Aspirin không được sử dụng cho trẻ dưới 12 tuổi.
• Thuốc bôi glycerin borat 5%: Glycerin borat có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn và giảm tình trạng lở loét ở lưỡi, niêm mạc miệng. Thuốc được sử dụng trực tiếp lên cổ họng 1 – 2 lần/ ngày để giảm cảm giác đau do viêm họng cấp gây ra.
• Thuốc nhỏ mũi Argyrol 5%: Thuốc là dẫn xuất của bạc có đặc tính sát trùng nhưng ít gây kích ứng niêm mạc. Loại thuốc này được sử dụng để giảm tình trạng nghẹt mũi và chảy nước mũi ở người bị viêm họng đỏ.
• Dung dịch súc miệng sát trùng, kháng khuẩn: Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định dùng một số dung dịch súc miệng có đặc tính sát trùng như BBM, clorat kali 1% và nước muối sinh lý. Tác dụng của các loại thuốc này là làm dịu niêm mạc họng và phòng ngừa bội nhiễm.
• Kháng sinh: Kháng sinh được sử dụng trong trường hợp viêm họng do liên cầu và viêm họng đỏ bị bội nhiễm. Nhóm thuốc này được dùng liên tục trong 5 – 10 ngày (tùy trường hợp) để tiêu diệt vi khuẩn và ngăn ngừa hiện tượng tái nhiễm.

Triệu chứng của viêm họng cấp tiến triển ồ ạt và nhanh chóng. Vì vậy, bệnh nhân cần sử dụng thuốc trị viêm họng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý hiệu chỉnh liều hay ngưng thuốc trước thời gian được chỉ định. Ngoài ra, nên chú ý biểu hiện của cơ thể và thông báo với bác sĩ nếu triệu chứng nghiêm trọng dần theo thời gian.

2. Các biện pháp hỗ trợ

Ngoài sử dụng thuốc, bệnh nhân cũng có thể áp dụng thêm một số biện pháp hỗ trợ để nâng đỡ thể trạng và giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh.

Một số biện pháp hỗ trợ điều trị viêm họng cấp tính:

• Nên nghỉ ngơi trong ít nhất 2 – 3 ngày điều trị để nâng đỡ và phục hồi thể trạng.
• Uống nhiều nước, tăng cường bổ sung rau xanh và trái cây để bù muối khoáng và vitamin cho cơ thể.
• Vệ sinh răng miệng thường xuyên và súc miệng với nước muối ấm từ 2 – 3 lần/ ngày để giảm đau rát họng, đồng thời hỗ trợ loại bỏ virus và vi khuẩn trong khoang miệng.
• Có thể sử dụng một số nguyên liệu tự nhiên như mật ong, bạc hà, hoa cúc, gừng tươi,… để pha trà ấm uống mỗi ngày. Trà thảo dược có khả năng giảm đau rát cổ họng và cải thiện tình trạng khàn tiếng đáng kể.
• Nếu bị nghẹt mũi nhiều, nên xông mũi bằng nước ấm cùng với một số thảo dược tự nhiên như bạc hà, sả, lá trầu,… để loại bỏ dịch tiết hô hấp và hỗ trợ giảm nguy cơ bội nhiễm.
• Sử dụng đông trùng hạ thảo ngâm mật ong chữa bệnh viêm họng cấp hiệu quả. Mỗi ngày chỉ cần dùng 1 – 2 thìa cafe nhỏ sẽ thuyên giảm nhanh chóng các triệu chứng ho khan, đau rát họng, tiêu đờm, giảm dịch mũi của viêm họng cấp. Đặc biệt, vị thuốc quý này giúp cơ thể bổ sung dưỡng chất, cải thiện hệ miễn dịch, giúp cơ thể tăng sức đề kháng chống chọi lại tác nhân gây viêm họng từ thời tiết, vi khuẩn, virus,…

Phòng ngừa bệnh viêm họng cấp tính

Viêm họng cấp thường bùng phát mạnh vào mùa lạnh và giai đoạn thời tiết chuyển mùa. Vì vậy, bệnh rất dễ tái phát nếu không chủ động phòng ngừa.

Các biện pháp giúp phòng ngừa viêm họng cấp tính:

• Cân nhắc phẫu thuật cắt amidan nếu tình trạng viêm tái phát nhiều lần.
• Tránh tiếp xúc với bệnh nhân bị viêm họng hoặc mắc các bệnh viêm đường hô hấp khác.
• Vệ sinh răng miệng 2 lần/ ngày. Vào thời điểm viêm họng bùng phát, nên súc miệng bằng nước muối hoặc sử dụng các sản phẩm súc miệng kháng khuẩn để phòng ngừa virus, vi khuẩn xâm nhập vào niêm mạc hầu họng.
• Đeo khẩu trang khi di chuyển đến những nơi đông người như sân bay, bệnh viện, quán ăn, bến xe,… Ngoài ra, nên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn sau khi tiếp xúc với các vật dụng công cộng.
• Ăn uống và sinh hoạt điều độ để nâng cao thể trạng. Nếu thường xuyên mắc các bệnh viêm đường hô hấp, nên chủ động bổ sung viên uống chứa Kẽm và vitamin C để nâng cao miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Khi trời chuyển lạnh, nên tận dụng một số thảo dược tự nhiên như gừng tươi, tỏi, mật ong, nghệ,… để tăng sức đề kháng cho cơ thể, đồng thời hỗ trợ ức chế sự phát triển quá mức của virus và vi khuẩn trong khoang miệng.

Viêm họng cấp là một trong những bệnh hô hấp thường gặp. Bệnh bùng phát đột ngột, tiến triển nhanh nhưng đa phần đều đáp ứng tốt với điều trị. Mặc dù là bệnh phổ biến nhưng viêm họng cấp có thể để lại nhiều biến chứng nếu chủ quan và không can thiệp điều trị kịp thời. Do đó, ngay khi phát hiện các dấu hiệu khác thường, bệnh nhân nên tìm gặp bác sĩ trong thời gian sớm nhất.